Dünyanın dört bir yanında, kadınlar sistematik olarak şiddet görüyor, öldürülüyor. Kadınların hayatları boyunca karşı karşıya kaldıkları bu yoğun baskı ve şiddetle mücadele eden güçlü ve cesur kadınlar ise çoğu zaman korku ve tehdit salmak için öldürülüyor. The Guardian gazetesi, 2015 yılında öldürülen dokuz aktivist kadına dikkat çeken bir yazı yayınladı, kadın haklarını savunurken öldürülen bu cesur kadınları daha çok insan tanısın diye türkçe çevirisini burada paylaşmak istedim.*

Sol üst baştan sırayla, Joan Kagezi, Nadia Vera, Norma Angélica Bruno Román, Catherine Han Montoya, Losana McGowan, Intisar al-Hasairi, Angiza Shinwari, Photograph: WHRD

2015'te 9 kadın aktivist öldürüldü.
Uluslararası Kadının İnsan Hakları Savunucuları Gününe vurgu yapmak için, geçmiş yıllarda öldürülen kadın aktivistleri anıyoruz.

Nadia Vera
Meksika: 21 Temmuz 2015’te öldü.
Nadia Vera Meksika’daki dairesinde ölü bulundu. Aralarında üç kadının, bir erkek gazeteci Rubén Espinosa’nın da bulunduğu dört kişiyle beraber tecavüze uğradı, işkence gördü ve başından vuruldu. 2010’dan beri Meksika’da öldürülen 36. kadın insan hakları savunucusuydu. Petrol rezervlerinin tasfiye edilmesi ve gazetecilere saldırı konularında mücadele ediyordu. Aktivizmi, ölüm tehditleri sonucu geçen yıl Veracruz’un başkenti Xalapa’dan Meksika’ya taşınmasına yol açmıştı.
"Nadia’nın cinayete uğraması tehditlere ve şiddete maruz kalan savunucular için Meksika’da güvenli bir ortamın kalmadığını gösteriyor. Bu da insan hakları krizinin ne kadar ciddi bir hal aldığının göstergesi," diye açıkladı Meksika’daki İnsan Hakları Savunucuları Ulusal Ağı (National Network of Human Rights Defenders of Mexico) koordinatörü Atziri Ávila. 

Francela Méndez
El Salvador: 31 Mayıs 2015’te öldü.
Francela Méndez, El Salvador’da transseksüel topluluğunun haklarını savunuyordu. Şehirdeki lezbiyen, gey, biseksüel ve transseksüel kişilerin haklarını savunan Colectivo Alenjandria’nın yönetim kurulundaydı. Ayrıca HIV, tüberküloz ve sıtma hastalıklarının üzerine gitmek amacıyla uygulanan bir programda yer alıyordu ve ayrıca Salvadorlu İnsan Hakları Savunucuları Ağı’nın üyesiydi. San Salvador dışında bulunan Sonsonate’de bir arkadaşının evinde öldürüldü. Méndez’in öldürülmesi, İnsan Hakları Inter-Amerikan Komisyonu tarafından kınandı. 

Intisar al-Hasairi
Libya: 24 Şubat 2015’te öldü.
Intisar al-Hasairi ve teyzesinin cesetleri Tripoli’deki bir arabanın bagajında bulundu. İkisi de vurulmuştu.
Al-Hasairi Libya’da barışı ve kültürü savunan bir grup olan Tanweer Hareketi’nin kurucularındandı. Şehirdeki demokrasi yanlısı eylemlerde yer alıyordu.

Joan Kagezi
Uganda: 21 Mart 2015’te öldü.
Ugandalı avukat ve savcı Joan Kagezi, işinden evine dönerken vuruldu. Uluslararası suçlar ve terör karşıtı şubesindeki kamu savcılarının yöneticiliğini yapıyordu. Öldüğü zaman, Kagezi al-Shabaab terör saldırılarına karışan 13 erkeğin dahil olduğu davanın baş savcısıydı. Aynı zamanda, Tanrının Direnişi Ordusu’nun eski komutanı Thomas Kwoyelo’nun, cinayet ve adam kaçırma suçlarından dolayı açılan soruşturmasına yardımcı oluyordu. Ölümü üzerine, Kampala'da Observer gazetesi "Onun öldürülmesi, bazı avukatların en parlak ve en üst düzeyde korkusuzca sürdürülen ceza davası tecrübelerinden biri olarak tanımladıkları süreci sona erdirdi" diye yazdı.

Sabeen Mahmud
Pakistan: 24 Nisan 2015’te öldü.
Sabeen Mahmud, annesiyle Karachi’deki bir etkinlikten ayrıldıktan sonra arabasında vuruldu. Pakistan’ın en önde gelen insan hakları aktivistlerinden biriydi ve T2F (The Second Floor -İkinci Kat) olarak bilinen öncü kafe ve topluluk sanatları alanının direktörüydü. Öldürüldüğü akşam, T2F’de Pakistan Hükümeti’nin ellerinde kaybolan Balochistan’daki kişilerin durumuna dikkat çeken bir etkinlik düzenleniyordu. Ölüm tehditleri alan Mahmud için, arkadaşı yazar Kamila Shamsie şöyle yazmıştı: “O, evde de eşitliği olan, tel lehimleyen, Urdu şiirini tartışan, kriket oynayan, Karaçi’deki tüm ilerici siyasi gösterilere katılan, Pink Floyd söyleyen ve benim kendisini böyle ilan eden “çokbilmişler tayfası” arkadaşımdı.”

Norma Angélica Bruno Roman
Meksika: 13 Şubat 2015’te öldü.
Norma Angélica Bruno Roman başka bir genç aktivistin cenazesine giderken çocuklarının önünde öldürüldü.
Norma'nın, yakınları kaybolan ailelerle çalışan Iguala’daki bir gruba üye olduğu anlaşılmıştı. 

Catherine Han Montoya
ABD: 13 Nisan 2015’te öldü.
Sivil ve insan hakları için mücadele eden Catherine Han Montoya, Atlanta’daki evinde öldürüldü. Lezbiyen, gay, biseksüel ve transeksüel kişi haklarının yanında Asya kökenli Amerikalı göçmenleri ve kadınları ve Pasifik Adalıların haklarını savunuyordu. Güneydoğu Göçmen Hakları Ağı’nın kurucularındandı. Montoya, ‘Sivil ve İnsan Hakları üzerine Liderlik Konferansı’nda çalışmıştı. Konferansta kendisi şu şekilde onurlandırılmıştı: "göçmenlerin, farklı ırklara mensup toplulukların ve LGBT bireylerin ve ailelerin hayatlarını güçlendirmeye hayatını adamış, olağanüstü yetenekli bir lider ve becerikli bir organizatör. Ardında, çoklu-etnik topluluklar arasında dayanışma ve fırsat köprüleri kurma mirası bıraktı."

Losana McGowan
Fiji: 4 Nisan 2015’te öldü.
Gazeteci ve kadın hakları savunucusu Losana McGowan evinde öldürüldü. Partneri cinayetin faili olarak suçlandı. McGowan, bir yandan Fiji Times ve Fiji Yayın Kuruluşu’nda gazetecilik yaparken, bir yandan da kadınlara ayrımcılık uygulayan yasaları değiştirmek için çalışan Fijili Kadınların Kriz Merkezi ve Fijili Kadın Hakları Hareketi’nde aktivist olarak yer alıyordu. Yakın zamanda Pasifik Topluluğu Sekreteryası’nın medya ve iletişim koordinatörlüğünü üstlenmişti. Ölümü, kadına yönelik şiddetle mücadele için daha kapsamlı eylemler yapılmasına ilişkin çağrıları teşvik etti.

Angiza Shinwari
Afganistan: 16 Şubat 2015’te öldü
Angiza Shinwari yolculuk yaptığı araca yapılan bombalı saldırıyla öldürüldüğünde, Nangarhar’da etkin il meclis üyesi olarak ikinci dönemine başlamıştı. Meclise seçilmeden önce Shinwari kadın hakları ve eğitim hakkı konularının sağlam savunucusuydu. Ölümü, Afganistan’da kadınların politik bir pozisyon almasıyla yaşadıkları tehlikeleri ön plana çıkardı. Reuters, Shinwari’nin, göze batmamaya çalışmasına rağmen, yaşamının tehlikeye girdiği endişesiyle Afgan ve yabancı yetkililerden korunma talebinde bulunduğunu açıkladı. Shiwari "devlette çalışan her kadının hayatı büyük tehlike altında ve bu durum özellikle meclis üyeleri için daha da vahim" demişti. 

*ingilizceden türkçeye çeviride yardımcı olan @aipenk adlı twitter kullanıcısı ve Seda Özdil'e teşekkür ederim. Yazının orijinaline bu linkten ulaşabilirsiniz.


Related Posts
0 yorum